Stroomt grondwater in ondergrondse rivieren, aders en meren?

"Maar hoe moet ik me dat grondwater dan voorstellen?", is een vraag die ik vaak krijg. "Stroomt grondwater in ondergrondse rivieren en bestaan er ondergrondse meren? Of wordt grondwater opgeslaan in grote ondergrondse holtes?"

In deze zeer interessante studie (https://www.hydrol-earth-syst-sci.net/20/2251/2016/hess-20-2251-2016.pdf) werd aan scholieren en studenten gevraagd om te tekenen hoe ze zich het grondwater voorstelden. Dat leverde dit soort heel interessante tekeningen op van ondergrondse meren en rivieren.

 bron: https://www.hydrol-earth-syst-sci.net/20/2251/2016/hess-20-2251-2016.pdf

Stroomt grondwater in ondergrondse rivieren? 

Het spreekt blijkbaar tot de verbeelding: water dat diep in de grond door ondergrondse rivieren zou stromen en opgeslaan worden in ondergrondse meren en holtes.  U kan dan ook online snel enkele "experts", "instituten" of "academiën" vinden die met een wichelroede kunnen achterhalen waar die ondergronse rivieren of wateraders zich bevinden. Hoewel het zoeken van "kruispunten van ondergrondse wateraders" met een wichelroede of pendel mij best wel een amusante activiteit lijkt, is dit wetenschappelijk gezien onzin.


Dus neen, grondwater stroomt niet in ondergrondse rivieren, aders of meren.

Eerlijk is eerlijk, een deel van het grondwater in de wereld stroomt in grottenstelsels, ondergrondse holtes of breukenstelsels wat je nog zou kunnen vergelijken met ondergrondse rivieren, aders of meren, maar dat is de uitzondering en niet de regel.

Waar zit en stroomt dat grondwater dan wel? 

Het merendeel van het grondwater zit opgeslaan in kleine openingen tussen bodemdeeltjes of in gesteenten. In Vlaanderen zit veel water in de poriën tussen zandkorrels of in de poriën en spleten in gesteenten. Grondwater wordt opgeslaan in deze kleine holtes in de ondergrond als water in de gaatjes van een spons.


Omdat grondwater door deze kleine poriën en smalle spleten moet stromen en niet vrij kan stromen zoals in rivier, stroomt grondwater meestal erg traag. Water in een rivier kan gemakkelijk één meter per seconde stromen terwijl voor grondwater een snelheid van één meter per dag al veel is.

Als een wichelroede niet werkt, hoe onderzoeken we dan wel waar en hoe diep het grondwater zit?  

Om te weten waar en hoe diep het grondwater zit en om te monitoren hoe de grondwaterpeilen evolueren in de tijd, gebruiken we peilbuizen. Een peilbuis is een buis met kleine gaatjes in die in de bodem geplaatst wordt. Zo een peilbuis kan enkele meter diep zijn of wel enkele honderden meter. In die buis kunnen we dan meten hoe diep het grondwater zich bevindt en opvolgen hoe de grondwaterstanden veranderen in de tijd. Die peilbuizen kunnen ook gebruikt worden om stalen van het grondwater te nemen om de waterkwaliteit in een labo te bepalen. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) beheert bijvoorbeeld enkele grondwatermeetnetten bestaande uit een groot aantal peilbuizen (https://dov.vlaanderen.be/page/grondwatermeetnetten).

Informatie uit peilbuizen is ook een belangrijke invoer in computermodellen waarmee we grondwaterstroming en de verspreiding van polluenten in grondwater proberen te begrijpen en voorspellen. Maar later daarover meer in een volgende blogpost. 


Toch maar geen wichelroedeloper inhuren dus? 

Neen, want grondwater stroomt niet doorheen ondergrondse rivieren of wateraders. Het zit in de poriën tussen bodemdeeltjes en in gesteenten.

En als u - gratis en betrouwbaar - wil weten waar en hoe diep het grondwater zit, raadpleeg dan de Databank Ondergrond Vlaanderen (https://dov.vlaanderen.be).

Reacties

Populaire posts van deze blog

Minder oppompen of meer infiltratie? Hoe verhoog je de grondwaterstand het meest?

Waarom halen we het water niet gewoon uit de zee?